Kartalkaya faciasının ardından: Avrupa ve ABD’de itfaiye teşkilatının yapısı nasıl?

78 kişinin hayatını kaybettiği Kartalkaya otel yangını faciasının ardından itfaiye teşkilatının Türkiye'deki ve dünyadaki mevzuatını, durumunu araştırdık.

Öncelikle Türkiye'de, 888'i büyükşehirlerde olmak üzere toplamda 1167 itfaiye merkezi bulunuyor. 1 milyon kişi başına düşen yangın istasyonu sayısı 15,69. Türkiye bu istatistikle 440 olan Almanya ve 110 olan Fransa'nın çok arkasında.

Türkiye'de 2819'u büyükşehir, 1300'ü il/ilçe belediyesi olmak üzere toplam 4 bin 119 itfaiye aracı bulunuyor. 1 milyon kişi başına düşen araç sayısı 52,31.

İtfaiyeler, dünyada birçok yerde İçişleri Bakanlığı’na bağlı ayrı bir genel müdürlük şeklinde çalışıyor. Türkiye’de ise merkezi olmayan model ile itfaiye hizmetlerinin sunumu gerçekleştiriliyor.

Bu modele göre itfaiye teşkilatlarının kurulmasında ve hizmetin yürütülmesinde bütün sorumluluk yerel yönetimlere ait. Buna karşın orman yangınları Orman Genel Müdürlüğü’nün, köy yangınları ise muhtarın sorumluluğu altında.

Büyükşehir olan illerde ise itfaiye teşkilatı diğer illere göre daha farklı şekilleniyor. 5393 Sayılı Belediye Kanunu’na tabi olan il ve ilçe belediyeleri kendi sınırları için itfaiye teşkilatı kurmakla görevli iken, 5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’na tabi olan büyükşehir belediyeleri, bünyesindeki merkez ve çevre ilçeleri de kapsayacak şekilde itfaiye hizmetlerini planlamak ve uygulamakla yükümlü.

Büyükşehirlerde itfaiye belediye teşkilatı içerisinde daire başkanlığı seviyesinde

konumlanırken, diğer il ve ilçelerde müdürlük seviyesinde faaliyet yürütüyor.

Büyükşehir belediyesi olmayan il ve ilçe belediyelerinde mali yönden sıkıntılar yaşanması sık görülen bir durum.

Almanya, Birleşik Krallık, Fransa ve ABD'de ise durum şöyle:

Almanya İtfaiye Departmanı

Feuerwehr, (İtfaiye Teşkilatı) kadın ve erkeklerden oluşuyor ve 7/24 görev başında. Kendilerine ihtiyaç duyulduğunda siren, çağrı cihazları ve özel cep telefonları aracılığıyla uyarılıyorlar.

Tam profesyonel itfaiye teşkilatlarına sahip pek çok ülkenin aksine Almanya, büyük kentsel ve kırsal topluluklarının çoğunu kapsamak için Freiwillige Feuerwehr, yani gönüllü itfaiye teşkilatına güveniyor.

Almanya'da toplam 2 bin 76 şehir bulunmasına rağmen sadece 100 profesyonel itfaiye teşkilatı var. Devlet ve yerel topluluklar tarafından desteklenen bu kadın ve erkekler, ağaçtaki kedilerden yangınlara, büyük trafik ve demiryolu kazalarına ve hatta mültecilerin gelişine kadar her şeye müdahale etmek için zamanlarını feda ediyor.

REKLAM

İtfaiye teşkilatlarının işletilmesi ve donatılmasından sorumlu olan kurumlar Alman belediyeleri (\"Gemeinden\") ve şehirleri (\"Städte\"). Yasa gereği, yangınla mücadele güçleri belediyelere ve şehir yönetimlerine bağlı. Şehirlerde bu görev genellikle üst düzey yetkililerden biri olan Yangın Önleme Bürosu tarafından yerine getiriliyor.

Almanya'da üç tür itfaiyeci istihdam ediliyor. Ülkede 1 milyon 383 bin 730 itfaiyecinin büyük çoğunluğu gönüllü itfaiye teşkilatlarının üyesi. Daha az bir kısmı profesyonel itfaiye teşkilatlarında çalışıyor ve ülke çapında sadece birkaç yerde kurulan Zorunlu İtfaiye Teşkilatı'na (Pflichtfeuerwehr) mensup itfaiyeciler var.

Yasa gereği, nüfusu 80 bin 100 binden fazla olan şehirlerin (eyalete bağlı olarak) profesyonel bir itfaiye gücüne (\"Berufsfeuerwehr\") sahip olması gerekiyor.

Daha küçük şehir ve kasabalar ise tam zamanlı bir kuvvet (\"Hauptamtliche Wachbereitschaft\") kurmak zorunda; bu kuvvet temelde günün her saati büyük bir itfaiye istasyonunda görev yapan bir grup ya da filodan oluşuyor. İtfaiye ekibi daha küçük olaylarla da ilgileniyor ve daha büyük olaylar için gönüllü kuvvetler tarafından destekleniyor.

REKLAM

Her topluluk, gönüllü bir güç (\"Freiwillige Feuerwehr\") kurarak yangınla mücadele personeli ihtiyacını karşılıyor. Bu iş için yeterli sayıda personel istihdam etmek mümkün değilse, bir şehrin belediye başkanının gerekli personel sayısını belirleyeceği bir \"Pflichtfeuerwehr\" (zorunlu itfaiye) kurması gerekiyor.

Birleşik Krallık İtfaiye Servisi

Birleşik Krallık'taki itfaiye hizmetleri İngiltere ve Galler, Kuzey İrlanda ve İskoçya'da ayrı yasal ve idari düzenlemeler altında faaliyet gösteriyor.

2023 itibariyle Birleşik Krallık'ta acil durum hizmetleri 49 itfaiye ve kurtarma servisi (FRS) tarafından sağlanıyor.

İngiltere ve Galler'de her biri yerel yönetimlerin temsilcilerinden oluşan bir itfaiye otoritesi tarafından denetlenen yerel itfaiye hizmetleri bulunmakta. İtfaiye yetkilileri finansman için Konsey Vergisi toplama yetkisine sahip, geri kalanı ise hükümetten sağlanıyor.

İskoçya ve Kuzey İrlanda'da ise itfaiye hizmetleri merkezileştirilmiş durumda ve bu nedenle yetkililer parlamentoların komitelerinde. İtfaiye teşkilatları, 60 yıldan daha eskiye dayanan bir dizi yasanın yerini alan, ancak halen değişmekte olan oldukça yeni bir mevzuat kapsamında ve yetkilere sahip.

Birleşik Krallık'ta Yangın ve Kurtarma Hizmetlerinde çalışan personel, Yangın ve Kurtarma İdareleri tarafından istihdam ediliyor.

NFCC, Yangın ve Kurtarma Hizmetlerini ulusal düzeyde temsil eden, profesyonel yapıdaki kurum. Kurum, ülke genelindeki bilgi ve uzmanlığı herkesin yararı için bir araya getirmeye çalıştığını belirtiyor.

REKLAM

Londra İtfaiye Teşkilatı, İtfaiye ve Acil Durum Planlama Dairesi’ne bağlı olarak çalışıyor ve yaklaşık 7 bin personele sahip. New York İtfaiye Teşkilatı, Tokyo İtfaiye Teşkilatı ve Paris İtfaiye Teşkilatı’nın ardından, dünyanın dördüncü en büyük itfaiye teşkilatı. Londra İtfaiye Teşkilatı, yangınla mücadelenin yanı sıra, ciddi trafik kazalarına, su baskınlarına, asansörden kurtarma çalışmalarına ve çeşitli kurtarma operasyonları ile tehlikeli maddelerin dahil olduğu olaylara müdahale ediyor.

Fransa İtfaiye Departmanı

Diğer ülkelerde itfaiye sivil bir kamu güvenliği teşkilatı olup profesyonellerden ve gönüllülerden oluşurken, Fransa'da 'Sapeurs-Pompiers' olarak adlandırılan itfaiye ve çok yönlü kurtarma hizmetlerinin her ikisi de devlete bağlı memurlardan oluşuyor. Ama aynı zamanda Ordu ve Donanmaya ait seçkin askeri birlikler de itfaiye teşkilatının önemli temel taşları.

Paris İtfaiyesi (Ordu) ve Marsilya Deniz İtfaiye Taburu (Donanma) Paris ve Marsilya'ya yangın koruması sağlayan askeri birimler.

'Sapeur Pompiers' ismi de tam olarak askeri dünyadan, özellikle de Napolyon'un ordusunda mayın çalışmaları ve yangından korunmadan sorumlu mühendislerden geliyor.

'Sapeur' terimi aslında, yangının yayılmasını önlemek için itfaiyecilikte kullanılan taktiklerden biri olan, bir binayı çökertmek amacıyla temellere saldırmak gibi baltalama işlerini yürüten kişiler için kullanılıyor. 1810 yılında Avusturya elçiliğinde çıkan yangını söndürmekte başarısız olan sivil muhafızlara öfkelenen Napolyon, yangın söndürme işini İmparatorluk Muhafızlarının mühendislerine emanet ediyor.

Fransız Sapeurs Pomppiers itfaiye ekibi içinde Paris İtfaiye Tugayı (BSPP) öne çıkıyor. Bilinen adıyla 'Tugay', Fransız ordusunun bir mühendislik birimi. Yaklaşık 9 bin kişiden oluşan bu birim Avrupa'nın en büyük, dünyanın ise üçüncü büyük itfaiye komutanlığı. Sadece Tokyo ve New York'takilerin geride bıraktığı bu kurumun rolü tüm Fransız itfaiye teşkilatı için stratejik. Müdahale kalitesi, işe alım ve eğitim konularında yüksek standartları bu kurum belirliyor.

Tugay, 'Kurtar ya da öl' sloganı altında Paris bölgesinde ve komşu Hauts-de-Seine, Seine-Saint-Denis ve Val-de-Marne bölgelerinde faaliyet gösteriyor. Ayrıca Fransız Guyanası'ndaki Kourou uzay üssünü ve Biscarrosse'daki DGA füze test üssünü de koruyor.

Fransa'nın geri kalanında Fransız İçişleri Bakanlığı tarafından organize edilen, denetlenen ve eğitilen sivil itfaiye hizmetleri var; kurumlar özellikle Sivil Savunma ve Güvenlik Müdürlüğü (Direction Générale de la Sécurité Civile et de la Gestion de Crise, DGSCGC) altında teşkilatlanmış durumda.

Fransa'da 6 bin 894 acil durum merkezinde 15 bin 642 acil durum aracı işleten yaklaşık 246 bin 900 itfaiye personeli bulunuyor. Fransız itfaiye teşkilatı, yangından korunma ve kurtarma sağlamanın yanı sıra, aynı zamanda acil tıbbi hizmetlerin sağlayıcıları olarak görev yapıyor.

ABD İtfaiye Departmanı

ABD itfaiyecileri, ABD İtfaiye Departmanı'nın himayesi altında çalışıyor. İtfaiye departmanları, yangından korunma bölgeleri, itfaiye bölümleri ve itfaiye bürolarından oluşan bu departmanlar genellikle yerel bir şehir veya ilçe yönetim kuruluşu eliyle organize ediliyor. Uluslararası bir havaalanı ya da petrol rafinerisi itfaiyesi gibi birkaç özelleştirilmiş ABD itfaiye birimi de bulunuyor.

ABD İtfaiye İdaresi'ne göre, Ocak 2020 itibariyle ABD'de 27 bin 200 kayıtlı itfaiye departmanı bulunuyor.

Kayıtlı departmanların çoğu (%96) kariyer, gönüllü ve karma itfaiye departmanları dahil olmak üzere yerel teşkilatlar. Geriye kalan %4'lük kısım ise eyalet ve federal hükümet itfaiye teşkilatları, sözleşmeli itfaiye teşkilatları, özel veya endüstriyel itfaiye teşkilatları ve ulaşım otoritesi veya havaalanı itfaiye teşkilatları.

Kayıtlı itfaiye birimlerinde 1 milyon 216 bin personel çalışıyor. Bu rakam kariyer, gönüllü, çağrı başına ücretli itfaiyeciler, sivil personel ve itfaiyeci olmayan personeli içeriyor.

Kayıtlı departmanların personelinin yüzde 88'ini temsil eden 1 milyon 64 bin 700 aktif kadrolu, gönüllü ve çağrı başına ücretli itfaiyeci oluşturuyor. Aktif itfaiye personelinin yüzde 33,2'si kadrolu itfaiyeciler. Yüzde 54,5'i gönüllü, yüzde 12,3'ü çağrı başına ücretli itfaiyeciler.

2025 yılında profesyonel itfaiye teşkilatları ABD nüfusunun yüzde 68'ini koruyor. New York Şehri İtfaiye Teşkilatı, Tokyo ile beraber dünyanın en büyük itfaiye teşkilatı olarak öne çıkıyor.

ABD'de bir itfaiye merkezi her 23 saniyede bir yangın ihbarı alıyor. İtfaiye birimleri 2015 yılında 33 milyon 602 bin 500 hizmet çağrısına yanıt verirken, bunların 21 milyon 500 bini tıbbi yardım, 2 milyon 533 bin 500'ü yanlış alarm ve 1 milyon 345 bin 500'ü gerçek yangınlar içindi.

Birleşik Devletler İtfaiye İdaresi, yerel itfaiye hizmetlerine ulusal çapta liderlik sağlıyor.

İtfaiye birimleri yangınları ve diğer olayları, olayların kayıtlarını tek tip bir şekilde tutan Ulusal Yangın Olayı Raporlama Sistemine göre rapor ediyor. Ulusal Yangından Korunma Birliği, itfaiyecilik görevleri ve ekipmanları için asgari standartları ve gereklilikleri belirliyor ve denetliyor.

Orman yangınlarının bastırılması Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı, ABD Orman Hizmetleri, Arazi Yönetimi Bürosu ve Kızılderili İşleri Bürosu tarafından düzenleniyor. Koordinasyon, Ulusal Yaban Alan Koordinasyon Merkezi aracılığıyla gerçekleştiriliyor.

Haber Kaynak : HABERTURK.COM

"Yayınlanan tüm haber ve diğer içerikler ile ilgili olarak yasal bildirimlerinizi bize iletişim sayfası üzerinden iletiniz. En kısa süre içerisinde bildirimlerinize geri dönüş sağlanılacaktır."